Radio Chikuni

Chikuni to rolnicza osada położona w południowej prowincji Zambii, 30 km od miasta Monze. To właśnie tu przed 100 laty, w 1905 roku, powstała pierwsza placówka misyjna w tym regionie Afryki. Otworzył ją o. Moreau SJ. Dzisiaj na tym skrawku zambijskiej ziemi w samym środku buszu funkcjonują szkoły podstawowe, szkoły średnie, college dla nauczycieli, działa misyjny szpital i rozgłośnia radiowa. Obecnie parafię podzieloną na 21 stacji misyjnych, w których działa 170 małych wspólnot chrześcijańskich, prowadzą trzej jezuici.

Pomysł zbudowania radia i uruchomienia rozgłośni wydawał się na początku zupełnie szalony. Potrzebne były duże pieniądze i zaangażowanie wielu ludzi. Pomoc przyszła od Misji Jezuickich oraz wielu innych organizacji. Całe przedsięwzięcie zorganizowali o. Tadeusz Świderski oraz o. Andrzej Leśniara. Trzeba było zacząć od zera. Od wykopania fundamentów pod budynek radia, sprowadzenia elektronicznego sprzętu i stworzenia zespołu dziennikarzy, który tworzą miejscowi katolicy wykształceni w tutejszych szkołach. Miało to być bowiem radio tworzone przez lud Batonga dla ludu Batonga. Radio ruszyło w październiku 1999 roku.
Stacja, dzięki zbudowaniu 70-metrowego masztu jest słyszana nie tylko w całej Chikuni, ale również w czterech sąsiadujących parafiach oraz miastach Monze, Mazabuka i Choma. Radio dociera do ludzi, którzy od pokoleń żyją na swojej suchej i jałowej ziemi, a ich byt zależy od obfitości opadów w porze deszczowej. Większość programów nadawana jest w lokalnym narzeczu Tonga. Podejmuje problemy jakimi żyją zwykli ludzie, upowszechnia wiedzę na temat uprawy ziemi, zdrowia, odżywiania, AIDS, edukacji, kultury, rodziny, kobiet, młodzieży, promuje lokalną kulturę i miejscowe talenty. Radio stało się neutralnym forum, gdzie ludzie mogli otwarcie dyskutować o tematach tabu: działaniu szamanów, zawłaszczaniu przez nich mienia zastraszonych przez czary mieszkańców wiosek, nadużywaniu seksualnym młodych dziewcząt, itp.

Radio zajmuje się również rozrywką. Szczególnie ważną rolę spełnia ocalając miejscową tradycję, zwłaszcza muzykę, która w Afryce pełni funkcje przekazywania tradycji i mądrości przodków. Radio ciągle się rozwija, pojawiają się nowe programy, które zyskują żywy odzew wśród odbiorców. W każdej z 21 stacji misyjnych działa "reporter lokalny", który nie tylko dostarcza informacji, ale również gromadzi opinie i sugestie na temat programu, stylu prowadzenia audycji, zachęca do uczestnictwa w audycjach. Wystepują oni w bardzo popularnym cotygodniowym przeglądzie tygodnia. Dla najlepszego reportera jest raz na rok nagroda. Pierwszą nagrodą jest z reguły rower.

Szkoła dla wszystkich

W niektórych ze stacji misyjnych blisko 80 procent dzieci nie jest w stanie otrzymać podstawowej edukacji. Niektóre musiałyby pokonać 50 kilometrów dziennie, inne mimo młodego wieku zatrudniane są przy transporcie towarów lub pracują na roli. Dlatego radio w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji zorganizowało nauczanie "w eterze". Dzieci zbierają się wokół radia na dynamo lub nakręcanego na korbę (w buszu nie ma prądu) i pod opieką wolontariusza uczestniczą w lekcji. Dorosły opiekun (mentor) pomaga również odrabiać zadania i przygotowywać się do zajęć. Bardzo wiele zależy od zaangażowania mentora, który pracując jako ochotnik działa na rzecz wspólnoty, w jakiej żyje. Jezuici wielką wagę przykładają do zaangażowania Zambijczyków w sprawy swojej wioski i wspólnoty parafialnej. Najlepsi mentorzy otrzymują w formie nagrody jakieś nagrody rzeczowe, raz w miesiącu uczestniczą w spotkaniach szkoleniowych, które mają im pomóc dobrze spełniać swoją funkcję. W 21 ośrodkach uczy się ponad 900 uczniów pod opieką 63 mentorów w 43 klasach. Dzieci osiągają dobre wyniki, wiele z nich zajmuje najwyższe lokaty na egzaminach państwowych. Poszczególne roczniki mają jednak roczne przerwy w nauczaniu, ponieważ brakłoby czasu antenowego aby zapewnić stałą edukację wszystkim dzieciom. Potrzebny byłby nowy transmiter i uruchomienie kanału nadającego tylko programy szkolne.

Radio Chikuni wygrywa

Dziennikarz radia Chikuni zwyciężył w konkursie na najlepszy reportaż zorganizowanym przez światową organizację wszystkich katolickich radiostacji w Afryce. Mazuba Mwiinga otrzymał tę prestiżową nagrodę za program radiowy, który został przetłumaczony na język angielski.

Home Base Care (Opieka w domu)

Problem AIDS to nie tylko zarażenie nim (infect), ale efekt jaki wywiera na rodzinę, społeczeństwo, ekonomię, edukację (affect). W Zambii się mówi, że jeśli ktoś nie jest zarażony (infected), to na pewno jest dotknięty (affected) przez AIDS, bo ktoś w rodzinie, znajomy, choruje. (to jest gra słów w j. angielskim, trudna do przekazania w j. polskim). Opiekunowie wytrenowani pomagają rodzinom chorych i samym chorym. Podstawowe lekarstwa są podawane przez nich, witaminy, pożywienie dla tych, którzy nie mają. Ostatnio 8 klubów HBC otrzymało systemy nawadniania ogrodów.

Rekolekcje w życiu codziennym i dom rekolekcyjny

Funkcjonuje dom rekolekcyjny, w którym ludzie z wiosek mogą odprawić swoje rekolekcje. Czasem przychodzą tylko na 3-4 dni, wielu na 8 dni. W ciągu roku prowadzone są rekolekcje w życiu codziennym, które trwają ponad rok.

Agata Sekuła

na podst. relacji o. Andrzeja Leśniary SJ Źródło: Bethania, gazetka parafialna parafii jezuickiej w Nowym Sączu