Po ugruntowaniu przez Stefana Batorego panowania Polski w Inflantach (poza Estonią opanowaną przez Szwedów) poszły wysiłki rekatolicyzacji kraju przy pomocy jezuitów. Ośrodkiem oddziaływania jezuitów stało się kolegium w Rydze, fundowane przez Batorego w l. 1582-83. Jezuici szybko poznali Język łotewski i wykorzystywali go do pracy duszpasterskiej i wydawniczej. W 1621 Gustaw II Adolf zdobył północno zachodnią część Inflant i jezuici stracili w 1621 kolegium w Rydze. Część południowo wschodnia Inflant na mocy pokoju w Altmarku z 1629 pozostała przy Polsce jako Inflanty Polskie. W Inflantach Polskich (zwanych po łotewsku Latgalią) mieli jezuici więcej czasu na utrwalenie katolicyzmu i kraj ten pozostał w znacznym stopniu katolicki. Jezuici używali języka łotewskiego w kolegiach w Dyneburgu, Mitawie, Iłłukszcie i Poszawszu oraz kilkunastu stacjach misyjnych. Na terenie Inflant Polskich pracowali jezuici do chwili rozbiorów, a pod zaborem rosyjskim do 1820.
Według zachowanych nekrologów wybitnymi misjonarzami łotewskimi byli m. in.: Erdman Tolgsdorf, Szymon Hein, Andrzej Stibigk, Marcin Siedlikowski, Jerzy Elger, Tomasz Berent, Marcin Kugielewicz, Ludwik Gieroldt, Szymon Marceli Widman, Ernest Szturm, Krystian Himmel, Franciszek Symonowicz, Jerzy Szpungiański, Teofil Kweck, Henryk Medem, Szymon Szotkiewicz, Jan Tomaszewski, Ignacy Staniewicz, Jan Bochdanowicz, Jerzy Szabliński i Jan Stangenberg.
W okresie międzywojennym jezuici otworzyli ponownie misję na Łotwie, podległą bezpośrednio generałowi zakonu. Kleryków kształcono w kolegiach polskich w Krakowie i Lublinie. Z pomocą osobową przyszli jezuici holenderscy. W grudniu 1937 jezuici łotewscy Józef Pudans i Władysław Treibso przejęli parafię w Rydze, a następnie również w Iłłukszcie. Podczas II wojny światowej rezydencję ryską odstąpili na seminarium duchowne i pomagali w jego funkcjonowaniu. Pudans zmarł na wygnaniu w 1942, Treibso pełnił urząd proboszcza do 1982. Obecnie Łotwa z Litwą tworzą wspólną prowincję zakonną.
Zobacz też
- Fontes historiae Latviae Societatis Jesu. Opr. J. Kleijntjens, Riga 1940-1941
- G. Kleeberg, Die polnische Gegenreformation in Livland. Leipzig 1931
- M. Kosman, Drogi zaniku pogaństwa u Bałtów. Wr 1976
- J. Tazbir, Propaganda kontrreformacji wśród chłopów inflanckich (1582-1621). Kwart. Hist. 65 (1958) 720-471
- Wiad. z Prow. nr 19 (1938) 12-13.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz